Samen met Douwe Veldhuisen deed ik onderzoek naar de brandveiligheid bij verzorg- en verpleeghuizen in de regio Utrecht. Het resultaat werd op 23 februari gepubliceerd in het AD/Utrechts Nieuwsblad.

Alarm over brandgevaar

DOUWE VELDHUISEN en BART THIESEN

UTRECHT – Veel zorgcentra in Utrecht zijn alarmerend brandonveilig. Dat blijkt uit inspectierapporten, die deze krant heeft opgevraagd.

Helft verzorg- en verpleeghuizen Utrecht onveilig

Vijftien van de vierendertig verzorg- en verpleeghuizen zijn volgens deze rapporten van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) onveilig. Scootmobielen, rollators en andere obstakels blokkeren de vluchtwegen, het personeel houdt zich niet aan de regels en brandmeldinstallaties zijn verouderd en niet gecertificeerd.

Uit de stukken – die deze krant via de Wet Openbaarheid Bestuur in handen kreeg – blijkt dat controles lange tijd onregelmatig en op basis van incidenten hebben plaatsgevonden. Sinds 2009 vinden ze regelmatiger plaats.

Ondanks deze verbeteringen hebben 15 van de 34 onderzochte verzorg- en verpleeghuizen in de gemeente Utrecht bij de meest recente inspectie het predicaat onveilig gekregen.

De VRU stelt dat beleidsmakers in de verzorg- en verpleeghuizen stelselmatig onvoldoende budget vrij maken om hun pand aan de brandveiligheidseisen te laten voldoen. Ook pakken instellingen knelpunten pas aan wanneer ze hier door inspecteurs op worden gewezen.

Dat het mis kan gaan bleek vorig jaar juni toen het dak van verzorgingshuis Geinsche Hof in Nieuwegein in vlammen opging. Bij deze brand raakten vijftig mensen gewond, van wie vijf zeer ernstig. Bij de evacuatie van het zorgcentrum hielpen tientallen omstanders. Dat is de redding geweest van velen. Vandaag presenteren de VRU, Nieuwegein en De Geinsche Hof de uitkomsten van het brandonderzoek.

Professor brandveiligheid Peter van de Leur herkent de problematiek bij brandveiligheid in zorgcentra. Hij bepleit een betere controle van de bouwkundige staat van het pand. ,,Dit gebeurt enkel grondig bij afgifte van een nieuwe vergunning. Bij de reguliere controles kijkt men meestal alleen naar kleine dingen zoals de bewegwijzering naar de nooduitgangen en de aanwezigheid van goed aangegeven brandblusmateriaal.

Ook zit er volgens hem een groot probleem bij de beschikbaarheid van personeel. ,,Als een brand uitbreekt, zijn er zelden genoeg getrainde mensen ter plaatse.

Gemeente Utrecht – eindverantwoordelijk voor de veiligheid in de zorgcentra – en VRU maken zich ondanks de cijfers geen grote zorgen. Volgens hen is er geen sprake van levensgevaarlijke situaties en is er sinds 2009 voldoende aandacht voor de brandveiligheid.

Van de Leur hecht weinig waarde aan de sussende woorden. Hij vindt dat ingezet moet worden op een deskundig inspectieorgaan dat zaken in samenhang bekijkt. De deskundigheid is niet overal voldoende om zeker te zijn dat belangrijke tekortkomingen bij een inspectie ook aan het licht komen.

Personeel moet opletten

DOUWE VELDHUISEN en BART THIESEN

UTRECHT – Rollators die een vluchtweg blokkeren, verpleegbedden op de gang, een bhv er die in de paniek van een calamiteit de sleutel van een trapbeveiliging niet kan vinden. De brandveiligheid in verzorg- en verpleeghuizen is voor verbetering vatbaar. Landelijk blijkt uit onderzoek van de inspectie dat ÈÈn op de drie zo brandonveilig is, dat acuut ingrijpen nodig is.

Blokkades van vluchtwegen; regels niet gevolgd

Zorgverlener Aveant is met negen verzorg- en verpleeghuizen ÈÈn van de grote spelers in de Utrechtse ouderenzorg. Vastgoedbeheerder Roland Hollestelle van zorggroep Aveant is tevreden over de samenwerking met de inspecteurs.

EÈn van de verzorgingshuizen van Aveant, Tamarinde in Overvecht heeft op dit moment de status  onveilig  . Deze instelling is sinds 2006 zeven keer geÔnspecteerd en heeft zeven keer de kwalificatie  onveilig  gekregen. Het is de bedoeling dat elk verzorgingshuis jaarlijks wordt gecontroleerd. Bij Tamarinde is dat gebeurd, maar bij vele andere huizen niet.

Bij de laatste controle van Tamarinde is het nieuwbouwgedeelte goedgekeurd, maar het gedeelte dat later dit jaar wordt gerenoveerd, voldoet nog steeds niet aan de eisen.

Tijdens een bezoek aan Tamarinde in het gezelschap van onafhankelijk brandveiligheidsexpert Martijn Eelman van HollandSafe, erkent Hollestelle de problemen: ,,Als jullie nu door het pand lopen, ga je iets tegenkomen.

Zijn collega en hoofd bedrijfshulpverlening Johan Saraber bevestigt dit. ,,Ik steek mijn handen er niet voor in het vuur dat het 100 procent in orde is.

En dat beeld blijkt te kloppen tijdens een rondgang door het pand. Op belangrijke punten is alles in orde maar toch weet Eelman wat zaken aan te wijzen: Een keukendeur sluit niet automatisch, terwijl dit wel wenselijk is. Een brandhaspel die in een hal in de muur is verwerkt, is niet zichtbaar vanaf het andere einde van de hal en de brandmeldinstallatie blijkt niet over het juiste certificaat te beschikken. Geen zaken die de veiligheid van de bewoners acuut in gevaar brengen, maar wel voor verbetering vatbaar.

De brandweer gedoogt de huidige situatie omdat Tamarinde aanvullende maatregelen heeft genomen.

Volgens Eelman bevinden bij de meeste instellingen de grootste problemen zich niet bij het gebouw zelf, maar bij de gebruikers. Het personeel is vaak onvoldoende opgeleid of leeft de regels niet na. Deze problemen spelen ook bij Tamarinde, waar het personeel tijdens het bezoek toestond dat rollators de uitgang van de eetzaal blokkeren en waar met regelmaat flexwerkers werken die niet in het bezit zijn van het verplichte bhv-diploma.

Desondanks zegt hoofd preventie Brandweer District Utrecht van de VRU, Gerda Bouma, dat ze zonder zorgen voor de brandveiligheid haar ouders in een verzorgingshuis in Utrecht zou laten wonen. Maartje Tielemans, beleidsadviseur van de gemeente Utrecht deelt die mening. Ze is van mening dat de veiligheidsregio sinds 2009 goed controleert